Wzmożone lub obniżone napięcie mięśniowe

Jakie są przyczyny wzmożonego lub obniżonego napięcia mięśniowego u dzieci?

Według holenderskich badań u 50% dzieci występuje atypowe napięcie mięśniowe w 1-2 obszarach ciała, które na ogół ma niewielkie znaczenie kliniczne. Mimo to, zaburzenie napięcia mięśniowego może być jednym z pierwszych objawów takich chorób jak: asymetria, mózgowe porażenie dziecięce, SMA, skolioza wczesnodziecięca, choroby genetyczne czy inne zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego. Dokładna ocena przyczyny pozwala na wprowadzenie odpowiedniego leczenia bądź decyzji, że nie jest ono potrzebne.

Jakie są objawy zaburzeń napięcia mięśniowego?

Objawy, które najczęściej łączą się z diagnozą zaburzenia napięcia mięśniowego to:

• silne zaciskanie piąstek
• trudności w przewijaniu/ ubieraniu/ rozbieraniu dziecka
• nieumiejętność leżenia na brzuchu
• mocne odginanie się do tyłu
• problemy ze snem
• preferowanie jednej ze stron
• uboga ruchliwość dziecka
• problem z podnoszeniem głowy w leżeniu na brzuchu
• płaczliwość
• u starszych dzieci zaburzenia koordynacji, garbienie się, potykanie

Zadaniem terapeuty jest aby zadbać o jakość wykonywania tych czynności, bo tylko dobra jakość uchroni twoje dziecko przed wadą postawy czy skoliozą.

Co zrobić, gdy podejrzewasz zaburzenia napięcia mięśniowego u swojego dziecka?

Jeśli zauważasz jeden z powyższych objawów, udaj się do pediatry, neurologa dziecięcego lub fizjoterapeuty.

Tuż po porodzie twoje dziecko miało sprawdzone napięcie mięśniowe dla skali APGAR, 0 pkt za napięcie mięśniowe oznacza, że dziecko potrzebuje dalszej diagnostyki. Ale wtedy rodzic dostaje tę informację. Nie dostaje diagnozy wzmożone/obniżone napięcie mięśniowe.

Na późniejszych wizytach lekarz pediatra bada dziecko sprawdzając odruchy, reakcje posturalne oraz przeprowadzając wywiad z opiekunami. Do tej pory nie ma odpowiedniej skali, która opisywałaby wzmożone czy obniżone napięcie mięśniowe. Dlatego najczęściej jest to subiektywna ocena, skrót myślowy lub wstępna diagnoza lekarska, ponieważ lekarz pediatra nie jest zobowiązany do tak dokładnego badania motoryki spontanicznej dziecka jak fizjoterapeuta. Ważne jest to, że lekarz zauważy problem i pokieruje dalej do odpowiedniego specjalisty.

Co powinien zrobić dalej fizjoterapeuta?

Z pewnością nie powinien leczyć „napięcia mięśniowego” tylko przeprowadzić dokładną diagnostykę, o której pisałam wcześniej, odnaleźć możliwe przyczyny problemu dziecka, zdecydować jaką terapię wprowadzić i wyjaśnić rodzicowi na czym będzie się skupiał w tej terapii i co będzie świadczyć o tym, że mu pomaga.

Co powinien zrobić dalej fizjoterapeuta?

Z pewnością nie powinien leczyć „napięcia mięśniowego” tylko przeprowadzić dokładną diagnostykę, o której pisałam wcześniej, odnaleźć możliwe przyczyny problemu dziecka, zdecydować jaką terapię wprowadzić i wyjaśnić rodzicowi na czym będzie się skupiał w tej terapii i co będzie świadczyć o tym, że mu pomaga.

Jak wygląda rehabilitacja?

Po badaniu fizjoterapeuta określa jaki problem ma mały pacjent i na nim koncentruje swoją pracę. Wybiera odpowiednie ćwiczenie i uczy rodzica jak je wykonywać samodzielnie w domu. Kontrole odbywają się zazwyczaj 1 raz w tygodniu lub raz na dwa tygodnie. Na każdej kontroli fizjoterapeuta ponownie ocenia dziecko i postęp terapii.

Przykład z mojego gabinetu

Mama z dzieckiem około 4 miesiąca życia zgłasza się ze wskazaniem do terapii ze względu na obniżone napięcie mięśniowe. W oczach mamy objawia się to tak, że dziecko nie lubi leżeć na brzuchu i szybko się na nim denerwuje, czasem wywraca się z tego brzucha na plecy, zawsze przez tę samą stronę. Lekarz powiedział, że ma obniżone napięcie mięśniowe w brzuchu a podwyższone w barkach. I bardzo dobrze, że lekarz to zauważył.

Ale do podjęcia właściwej fizjoterapii to zdecydowanie zbyt mało precyzyjna diagnostyka. Po przeprowadzeniu badania, obserwacji, tłumaczę mamie, że główny problem leży w kręgosłupie, pokazuję dokładnie gdzie i tłumaczę co ma się wydarzyć żeby ten problem nie przeniósł się na inne segmenty ciała.

Dzięki dokładnej znajomości ontogenezy motorycznej i biomechaniki my fizjoterapeuci możemy skorygować wadę i zapobiec dalszym jej konsekwencjom. Ale nie leczymy „napięcia mięśniowego”, na to nie mamy na to wpływu.